پمپ انتقال قیر، انواع، نکات انتخاب و برندها

قیر یکی از فرآورده‌های نفتی سنگین است. عمده کاربرد این ماده غلیظ سیاه رنگ جهت تولید ایزوگام و آسفالت می‌باشد. غلظت قیر به گونه‌ای است که در دمای محیط تقریبا به حالت جامد در می‌آید و بنابراین برای انتقال آن لازم است به آن حرارت داده شده تا ذوب شود.

انتقال و پمپاژ سیالی مثل قیر چالش بزرگی در صنعت محسوب می‌شود و پمپ‌های معمولی، توانایی جابجایی چنین غلظتی را ندارند. بدین منظور پمپ‌های خاصی با عنوان پمپ غلیظ کش طراحی شده است. پمپ انتقال قیر که عموما در کارخانه‌های تولید آسفالت و ایزوگام و… مورد استفاده قرار می‌گیرد از نوع پمپ دنده‌ای می‌باشد.

انواع پمپ مناسب انتقال قیر

1. پمپ دنده داخلی
2. پمپ دنده خارجی

پمپ دنده‌ای شامل دو نوع دنده داخلی و دنده خارجی است. مناسب‌ترین پمپ غلیظ کش برای انتقال قیر استفاده از یکی از انواع پمپ دنده ای می‌باشد. پمپ‌های دنده ای بطور کلی برای انتقال هر نوع سیالی با ویسکوزیته بالا از مواد غذایی مثل روغن، عسل و کاکائو گرفته تا مواد شیمیایی مثل چسب و رزین و دیگر مواد نفتی کاربرد دارند.

قوانین کلی برای انتخاب دور الکتروموتور در پمپ‌های قیر

دور پایین الکتروموتور برای مواد با غلظت بیشتر انتخاب می‌شود و برخلاف آن برای غلظت کمتر، دور بیشتر استفاده می‌شود. تنظیم دور الکتروموتور کوپل‌شده به پمپ دنده‌ای با توجه به غلظت سیال در راندمان آن تاثیرگذار است.

طبق اطلاعات و راهنمای پمپ‌های دنده‌ای ایران تولید، برای ویسکوزیته بین 10-40 سرعت موتور 1000 دور لازم است. در حالی‌که اگر ویسکوزیته به 30-150 افزایش یابد بهتر است از 750 دور استفاده شود. برای مواد غلیظ‌تر و همچنین هنگام استفاده از پمپ‌هایی با جنس استیل و برنجی نیاز به دور 200-500 دارند.

تاثیر دما بر ویسکوزیته قیر

دما تاثیر زیادی در ویسکوزیته قیر دارد. هر چقدر دمای قیر افزایش یابد، ویسکوزیته آن کاهش یافته و پمپاژ راحت‌تری خواهد داشت. با توجه به میزان ویسکوزیته قیر، دور موتوری که بتواند بهترین راندمان را برای پمپاژ قیر داشته باشد، تغییر می‌کند. در قسمت قبل برای محصولات پمپ دنده‌ای ایران تولید مقدار دور موتور متناسب با محدوده ویسکوزیته ذکر شد.

برندهای سازنده پمپ قیر

1. پمپ دنده‌ای ایران تولید
2. پمپ دنده‌ای نقش جهان
3. پمپ دنده‌ای روتوفلوید
4. پمپ دنده‌ای کوپار ترکیه
5. پمپ دنده‌ای ییلدیز ترکیه

برخی برندهای پمپ انتقال قیر که عموما از نوع دنده‌ای می‌باشند در بالا نام برده شدند. شرکت پمپ ایران تولید مجموعه کاملی از پمپ‌های دنده‌ای با سایزها و جنس‌های مختلف تولید می‌کند. در ادامه چند سری پمپ دنده‌ای قیرکش ایران تولید و نقش جهان معرفی شده‌اند:

پمپ دنده ای سری GF

اولین و پرکاربردترین پمپ برای انتقال قیر، پمپ ایران تولید و نقش جهان سری GF است. این نوع پمپ در سری پمپ‌های دنده خارجی قرار می‌گیرد و جنس بدنه آن چدنی است. دنده‌های پمپ قیر ایران تولید و نقش جهان از جنس فولاد آبکاری شده است. سایز ورودی و خروجی در پمپ‌های سری GF یکسان است. پمپ‌ GF تک جداره است و زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که قیر روان باشد و حین پمپاژ نیاز به گرم‌شدن نداشته باشد.

الکتروموتور مناسب پمپ قیر سری GF

برای انتخاب الکترموتور مناسب برای پمپ GF با توجه به دبی، فشار و دور موتور (که به غلظت قیر وابسته است) می‌توان اقدام کرد. جدول زیر مربوط به پمپ دنده‌ای سری GF است.

پمپ دنده ای سری VGF

یکی دیگر از پمپ‌های مناسب برای انتقال و پمپاژ قیر، پمپ‌های ایران تولید و نقش جهان سری VGF است. این سری پمپ در دسته دنده خارجی قرار می‌گیرد و جنس بدنه آن چدنی است و دنده‌های آن از جنس فولاد آبکاری شده است. مشابه سریGF، سایز ورودی و خروجی در پمپ‌های سری VGFنیز یکسان است. برخلاف پمپ‌ GF که تک جداره است، سری VGF دو جداره است و زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که قیر روان نیست و نیاز است حین پمپاژ سیالی داغ مثل روغن داغ از جدار میانی عبور کند.

الکتروموتور مناسب پمپ قیر VGF

جدول زیر مربوط به پمپ دنده‌ای سری VGF است. به عنوان مثال اگر نیاز به بیشینه هد 40 متر و بیشینه دبی حدود 7 متر مکعب بر ساعت باشد نیاز است الکتروموتور 2.2 کیلووات 400 دور با پمپ VGF6 کوپل شود. یا در مثال دیگر اگر نیاز به پمپاژ و انتقال قیر با بیشینه هد 20 متر (2 بار) و ماکزیمم دبی حدود 45 متر مکعب بر ساعت باشد نیاز است الکتروموتور 11 کیلووات 400 دور با پمپ VGF10 کوپل شود.

کات مهم در انتخاب پمپ انتقال قیر

انتخاب پمپ قیر همانند پمپ‌ها دنده‌ای به پارامترهای ویسکوزیته، دمای سیال (قیر)، دبی و فشار بستگی دارد.

1. ویسکوزیته: ویسکوزیته قیر با دما تغییر می‌کند. در هنگام انتخاب پمپ باید به ویسکوزیته قیر در دمای کاری توجه شود.
2. دما: دمای قیر در هنگام انتقال باید کنترل شود تا از سفت شدن آن جلوگیری شود. برخی از پمپ‌های دنده‌ای بصورت دوجداره هستند که در جداره آن روغن داغ عبور می‌کند و می‌تواند در زمان راه‌اندازی مجدد، قیر سفت‌شده داخل پمپ را گرم کرده و فرآیند پمپاژ را راحت کند.
3. دبی و فشار: با توجه به نیاز به پمپاژ، باید پمپی با ظرفیت دبی و فشار مناسب انتخاب شود.
4. جنس بدنه و چرخ‌دنده‌ها: جنس بدنه و چرخ‌دنده‌ها باید مقاوم در برابر سایش ناشی از قیر باشند. معمولا از چدن یا فولاد برای ساخت این قطعات استفاده می‌شود.