انواع موتور الکتریکی
الکتروموتور وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند؛ انواع الکتروموتور ها معمولا بر اساس قانون القای فارادی و بر هم کنش میان میدان مغناطیسی موتور و سیم حامل جریان کار میکند. به طور ساده تر هر وسیله الکتریکی پیرامون ما، دارای انواع موتور الکتریکی می باشد، به گونه ای که در صنایع و مشاغل گوناگون نیز جز اصلی می باشد. و به زبان ساده می توان الکتروموتور را وسیله ای نامید که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند.
هر یک از انواع موتور الکتریکی دارای دو بخش اساسی است، که عبارتند از سیم پیچ میدان و سیم پیچ آرمیچر. عملکرد اصلی سیم پیچ میدان، تولید میدان مغناطیسی ثابت است، در حالی که سیم پیچ آرمیچر، شبیه رسانایی است که در میدان مغناطیسی چیده شده است. به دلیل میدان مغناطیسی، سیم پیچ آرمیچر از انرژی انتقال داده شده، برای تولید گشتاور کافی، برای چرخاندن شفت موتور استفاده می کند. در حال حاضر طبقه بندی موتور DC را می توان بر اساس اتصالات سیم پیچی انجام داد که به معنای نحوه اتصال دو سیم پیچ در موتور به یکدیگر است.
انواع موتور الکتریکی
انواع موتور الکتریکی در سه بخش اصلی مانند موتور AC، موتور DC و موتورهای با هدف خاص موجود هستند.
موتور DC
انواع الکتروموتور های DC بر اساس جریان مستقیم برق کار میکنند؛ انواع موتورهای DC عمدتاً شامل موتورهای سری، Shunt، مرکب، و موتور PMDC است.
1. موتور Shunt
موتور شانت از انواع موتورهای الکتریکی میباشد. موتور شانت DC بر اساس جریان مستقیم کار میکند و سیم‌پیچ‌های این موتور الکتریکی مانند سیم‌پیچ‌های آرمیچر و سیم‌پیچ‌های میدان، به صورت موازی به هم متصل شده‌اند که به نام شانت شناخته میشود.
2. موتور با منبع جداگانه
نوعی از انواع موتور الکتریکی هستند که در موتورهای با منبع جداگانه، اتصال استاتور و روتور را می توان با استفاده از منبع تغذیه متفاوت انجام داد. به طوری که می توان موتور را از شانت کنترل کرد و سیم پیچ آرمیچر ها را برای تولید شار تقویت کرد.
3. موتور های DC سری
نوعی از انواع موتور الکتریکی هستند که در موتور های سری DC ، سیم پیچ های روتور به صورت سری متصل می شوند. اصل عملکرد این موتور الکتریکی عمدتاً به یک قانون الکترومغناطیسی ساده بستگی دارد. این قانون بیان میکند که همواره می‌توان میدان مغناطیسی را در اطراف رسانا تشکیل داد و با یک میدان خارجی تعامل ایجاد کرد و حرکت چرخشی ایجاد کرد. این موتورها عمدتاً در موتورهای استارتی که در آسانسورها و اتومبیل ها استفاده میشوند، کاربرد دارد.
4. موتور PMDC
موتور PMDC از انواع موتور الکتریکی میباشد. اصطلاح PMDC مخفف “موتور DC مغناطیسی دائمی” است. این موتور، نوعی موتور DC است که می تواند، با آهنربای دائمی ساخته شود، تا میدان مغناطیسی لازم برای عملکرد موتور الکتریکی را ایجاد کند.
5. موتور DC مرکب
به طور کلی، موتور ترکیبی DC یک جزء هیبریدی از سری DC و موتورهای شانت است. در این نوع موتور هر دو میدان سری و شنت وجود دارد. در این نوع از انواع موتور الکتریکی، استاتور و روتور را می توان، از طریق یک ترکیب سیم پیچی سری و شانت به یکدیگر متصل کرد. سیم پیچ سری را می توان، با چند سیم پیچی از سیم های مسی عریض طراحی کرد که یک مقاومت کوچک طولی را ایجاد می کند.
موتور AC
موتور AC از انواع موتور الکتریکی بر اساس جریان متناوب الکتریسیته کار میکند. انواع موتورهای AC عمدتاً شامل موتورهای سنکرون (همزمان) و القایی (نا همزمان) می باشد.
1. موتور سنکرون(همزمان)
در این موتورها، تعداد دور روتور، برابر تعداد دور حوزه مغناطیسی سیم پیچ های استاتور است. به همین دلیل به آنها «موتورهای سنکرون» یا «همزمان» می گویند. عملکرد موتور سنکرون عمدتاً به منبع تغذیه 3 فاز بستگی دارد. استاتور در انواع موتور الکتریکی جریان میدانی را تولید می کند تا، روتور با سرعت ثابت بر اساس فرکانس AC بچرخد. این موتورها ساختمان پیچیده، راه اندازی مشکل، تعمیر و نگهداری با هزینه زیادی دارند و به همین دلیل به جز در موارد خاصی مورد استفاده قرار نمی گیرند و معمولاً از آن ها به عنوان مولدهای جریان متناوب استفاده می شود. قیمت انواع الکتروموتور سنکرون نسبتا مناسب است.
2. موتور القایی یا آسنکرون(نا همزمان)
موتور الکتریکی که با سرعت ناهمزمان کار می کند، به عنوان موتور القایی شناخته می شود که از انواع موتور الکتریکی محسوب میشود و نام جایگزین آن، موتور آسنکرون است. در این موتور ها بر خلاف موتور های سنکرون، تعداد دور روتور آن ها کمتر از تعداد دور حوزه مغناطیسی دوار استاتور است. موتور القایی عمدتاً از القای الکترومغناطیسی برای تغییر انرژی از الکتریکی به مکانیکی استفاده می کند. ساختار آن ها معمولا به صورت قفس سنجابی (squirrel cage) میباشد. این نوع از انواع دینام دارای قیمت مناسبی است. موتورهای آسنکرون به دلیل سادگی ساختمان و نداشتن کلکتور، بیشتر از موتورهای سنکرون در صنعت به کار می روند موتورهای آسنکرون به صورت تک فاز و سه فاز کاربرد فراوانی دارند.
همچنین این نوع از انواع موتور الکتریکی ، قیمت نسبتاً ارزانی نسبت به موتورهای مشابه دارند و قابل اعتماد هستند و بازدهی بالا و ضریب قدرت نسبتاً خوبی دارند.
