عیب یابی الکتروموتور سه فاز و تک فاز
عیب یابی موتور های القایی سه فاز
به صورت کلی برای موتور های الکتریکی آسنکرون سه فاز چهار حالت خطا و ایراد ممکن است اتفاق بیافتد :
1-عدم راه افتادن موتور یا وضعیت شتاب گیری بسیار کند الکتروموتور
2-حالت کار پر سر و صدای الکتروموتور
3-داغ شدن بیش از حد موتور الکتریکی
4-بلبرینگ های الکتروموتور خیلی داغ و یا با صدای زیاد کار می کند.
حالا باید دید که الکتروموتور شما دارای کدام یک از این حالت های کلی خطا میباشد، هرکدام از این حالات را باید بررسی کرد تا به علت دقیق ایراد و عیب موتور الکتریکی پی برد و موتور را تعمیر کرد. که مطالعه ادامه مطلب میتواند شما عزیزان را در رفع نقص یا آگاهی از علت نقص الکترو موتور یاری دهد.
عدم راه افتادن موتور یا وضعیت شتاب گیری بسیار کند الکتروموتور
اگر الکتروموتور شما روشن نمیشود یا بسیار کند شروع به کار می کند ابتدا باید اتصالات موتور با راه انداز را بررسی کنید و ببینید ایا تمام خطوط برق دار هستند یا خیر؟
لازم به ذکر است که موتور های سه فاز با یک فاز نمیتوانند کار کنند.
درصورتی که پس از بررسی موتجه شدید که تمام خطوط برق دار هستند باید راه انداز را بازرسی کرده و ببینید آیا وسیله حفاظت اضافه بار عمل کرده است یا خیر. اگر عمل کرده بود وسیله حفاظتی را به حالت اول برگردانید و یا تعوض کنید سپس بررسی کنید که ایا هنگام راه اندازی وسیله حفاظتی دوباره عمل می کند؟ ولی اگر پاسخ مثبت است و عمل میکند حالا ببینید که آیا ولتاژ در تمام فاز های وارده به موتور وجود دارد؟
بررسی ولتاژ
در صورتی وسیله حفاظت اضافه بار عمل نکرد نیز ولتاژهای موجود در تمام فاز های وارده به الکتروموتور را بررسی کنید.
در صورتی که ولتاژی موجود نبود نیاز است که مدار راه انداز را تعمیر کنید.
اگر ولتاژ در تمام فاز های وارده به موتور الکتریکی شما موجود بود نیاز هست که بررسی کنید که آیا ولتاژ اعمالی به موتور بیش از ده درصد زیر ولتاژ نامی موتور است یا خیر. اگر پاسخ مثبت بود نیاز به تصحیح ولتاژ می باشد.
اما اگر ولتاژ های وارده به الکترو موتور ایرادی نداشت یا زیر ده درصد با ولتاژ نامی الکترو موتور تفاوت داشت آنگاه نیاز هست که اتصال ترمینال موتور را بررسی کرد و دید که آیا اتصالی قطع یا شکسته شده است؟ اگر پاسخ مثبت بود اتصالات ترمینال موتور را بررسی کنید.
اتصالات ترمینال الکتروموتور
ترمینال الکتروموتور ها معمولا روی الکترو موتور یا در کنار آن تعبیه میشوند که در روی پلاک موتور و مدل آن میتوانید آنها را با حروف Y،Y2 ،Y3 تشخیص دهید.
اگر مشکلی در اتصالات ترمینال مشاهده نشد باید به مرحله بعدی برویم.
در این مرحله باید این سوال را از خود بپرسیم: آیا بار راه اندازی الکترو موتور خیلی زیاد است؟ ممکن است موتور برای کاربرد مورد نظر ما مناسب نباشد.
اینجا هست که پلاک خوانی الکتروموتور و اطلاع از نیاز و طراحی مناسب اهمیت خود را نشان میدهد.
در اینجا میتوان از موتور با کلاس دیگری مانند D یا C استفاده کرد و یا موتور بزرگتری را جایگزین نمود.
اگر مشکل حل نشد چاره چیست؟
خب در اینجا لازم است که به مرحله بعد رفته و ببینیم آیا بار متصل به موتور در حال قفل یا اضافه بار است؟ اگر بلی پس این حالت را از بین میبریم اما اگر بار متصل به موتور در حالت قفل یا اضافه بار نبود باید به سوال زیر پاسخ بدهیم :
آیا عدم هم محوری، یاتاقان خراب یا اجزا اسیب دیده سبب افزایش اصطکاک در بار متصل به الکترو موتور یا سیستم انتقال توان شده است یا خیر. اگر پاسخ مثبت است باید اجزا معیوب را تعمیر کنیم و اما اگر پاسخ منفی است باید به سراغ سوال دیگری برویم: آیا یاتاقان نامناسب شافت تغییر شکل یافته (خم شده)، سایش فن یا روتور و یا مشکل دیگری سبب افزایش اصطکاک شده است؟ اگر مشکل اینجاست پس نیاز است موتور را تعمیر یا تعویض کنید که این به نظر شما یا نظر تخصصی تعمیر کار دارد که کدام مورد به صرفه تر و بهینه تر خواهد بود.
بررسی استاتور و روتور
اما اگر مشکل اینجا نبود و یاتاقان نا مناسب یا شافت خمیده شده و یا سایش فن یا روتور این مشکل را بوجود نیاورده بود باید استاتور را بررسی کرده و ببینیم آیا کویلی اتصال باز، اتصال کوتاه و یا زمین شده است یا خیر. اگر پاسخ به این سوال مثبت بود نیاز به تعمیر کویل و یا تعویض موتور میباشد که این مورد هم بسته به نظر کارشناس و بررسی صرفه اقتصادی تعمیر یا تعویض است.
در مرحله بعد اگر مشکل برطرف نشد باید ببینیم روتور در چه حال است ایا میله ای از روتور و یا رینگ آن شکسته است یا خیر اگر بلی روتور را عوض کنید.
این ها مواردی بود که در خصوص عدم راه افتادن موتور یا وضعیت عدم شتاب گیری مناسب باید بررسی شوند تا مشکل هرچه سریع تر برطرف گردد.
حالت کار پر سر و صدای الکتروموتور
برای عیب یابی این حالت نیز باید مواردی را چک کنید تا به منبع مشکل در الکتروموتور دست پیدا کنید که در زیر به توضیح مواردی که باید بررسی شوند می پردازیم
خب در ابتدا باید دید که آیا ارتعاشات و نویز از ماشین راه اندازی شونده یا سیستم مکانیکی انتقال قدرت به موتور انتقال می یابد یا خیر؟
اگر جواب بله است پس نیاز است که منبع نویز را شناسایی و آن را کاهش دهید. الکترو موتور را توسط پولی و تسمه یا کوپلینگ الاستومری ایزوله کنید.
اما اگر پاسخ منفی بود باید مورد دیگری را چک کنید.
باید ببینید که آیا یک فونداسیون تو خالی در زیر موتور باعث ایجاد صدا می شود یا خیر اگر مشکل در اینجاست پس محل نصب موتور را دوباره طراحی کنید وفونداسیون را با مواد میرا کننده صدا پوشش دهید.
اگر به دلیل ایجاد سر و صدا رسیدیم که مشکل حل است اما اگر خیر باید مورد دیگری را چک کنید.
محل نصب الکترو موتور را بررسی کنید
آیا پیچ های محل نصب موتور شل نشده است؟ پس پیچ ها را محکم کنید اما بررسی کنید که محل شفت همراستایی خود را از دست ندهد .
در مرحله بعد باید محل نشیمنگاه موتور و شفت را بررسی کنید . از تراز بودن اطمینان حاصل کنید که با لایه گذاری این مشکل نیز برطرف میشود.
اگر مشکل رفع نشد به مرحله بعد می رویم و این سوال را مطرح میکنیم که آیا فاصله هوایی ناهمگن است و آیا روتور و استاتور تماس دارند؟ اگر پاسخ مثبت است پس نیاز هست که روتور را بوسیله تعمیر یا تعویض تکیه گاه آسیب دیده در محل یاتاقان ها مجددا هم مرکز کنید.
در مرحله بعد نیاز است که به صدای یاتاقان ها گوش کنید . ببینید آیا یاتاقان ها پر سر و صدا هستند؟ با روغن کاری یاتاقان ها و یا در صورت نیاز با تعویض آنها این مشکل برطرف میشود.
اگر باز مشکل پابرجا هست و الکترو موتور هنوز پر سر و صدا کار میکند نیاز هست بررسی کنیم و ببینیم که آیا ولتاژ بین فاز ها متقارن هست یا خیر؟ آیا یکی از فاز های موتور قطع شده است؟
با متقارن کردن فاز ها و اتصال مجدد آنها میتوان مشکل سر و صدای الکترو موتور را برطرف کرد.
داغ شدن بیش از حد موتور
یکی دیگر از موارد رایج مشکلات و عیب های الکتروموتورها داغ شدن بیش از حد آنها است که با بررسی موارد زیر میتوان به دلیل این ایراد پی برد و مشکل را برطرف کرد.
در ابتدا باید بررسی شود که آیا دمای محیط خیلی بالا است؟ اگر پاسخ مثبت است با پایین آوردن دمای محیط یا افزایش تهویه کارگاه و یا جایگزینی موتور با یک الکترو موتور بزرگتر میتوان بر این مشکل غلبه نمود.
آیا موتور برای استفاده در این محل کوچک انتخاب نشده است؟
اگر تا این مرحله مشکل پابرجا بود این سوال را مطرح میکنیم که آیا موتور بسیار آهسته شروع به حرکت و راه اندازی میکند؟ اگر پاسخ مثبت بود و موتور آهسته شروع به کار می کند نیاز است سیکل راه اندازی را کاهش دهید یا یک موتور قوی تر انتخاب کنید اما اگر اینطور نیست به مرحله بعدی میرویم و در اینجا پوسته الکتروموترو را بررسی میکنیم که آیا لایه ای از ماده ای کثیف روی آن را گرفته است و به عنوان عایق در مقابل دفع حرارت عمل می کند ؟
پروانه خنک کننده الکتروموتور
موتور الکتریکی خود را تمیز کنید .اگر تا به اینجا مشکل اصلی برطرف نشد و کمکان موتور با درجه حرارت زیادی کار میکند خروج هوا را از شکاف های بدنه الکترو موتور بررسی کنید و ببینید که آیا مشکل از ضعف سیستم خنک کنندگی الکترو موتور میباشد ؟ اگر آری پس بهتر است موانع و کثیفی ها را که از چرخش جریان صحیح هوا جلو گیری میکند را برطرف کنید.
لازم به ذکر است پوسته الکترو موتور ها به الومینیمی و فولادی و چدنی تقسیم میشوند.
اگر مشکل در این قسمت نبود به مرحله بعد بروید.
جریان راه اندازی را هنگام راه اندازی بار کنترل کنید
آیا جریان بالا و به معنی اضافه بار روی موتور است ؟ اگر جواب مثبت است پس بررسی کنید که آیا تجهیزات راه اندازی شونده توسط موتور دارای اضافه بار است؟ پس بار روی تجهیزات را کم کرده یا موتور قوی تری استفاده کنید.
آیا نامیزانی ،بلبرینگ های اسیب دیده و .. در اجزا و مولفه های سیستم تجهیزات راه اندازی شونده و یا سیستم مکانیکی انتقال توان وجود دارد که باعث افزایش بیش از حد اصطکاک و در نتیجه ایجاد حرارت شده است ؟ ( مولفه ها و اجزا ناجور را تعویض کنید)
آیا بلبرینگ های الکترو موتور خشک و بدون روانساز می باشد.
اگر جواب مثبت است بیرینگ ها را روانکاری کنید اگر مشکل حل نشد به مرحله بعد بروید.
بررسی کنید در درپوشهای انتهایی، فن سایش دیده، شفت خمیده و یا روتور کارکرده نقاطی وجود دارد که باعث افزایش اصطکاک و اصطکاک داخلی می باشد؟ در این صورت نیاز به تعمیر اجزا یا تعویض موتور می باشد.
آیا بیرینگ های ناجور باعث ایجاد اصطکاک میگردد؟(علت را بررسی کنید)
ولتاژ فاز را کنترل کنید . آیا بین فاز ها اختلاف زیاد است؟ ( تقارن بین فاز ها را برقرار کنید)
آیا ولتاژ بیش از ده درصد بالا و یا پایین است ؟ ( ولتاژمناسب به الکترو موتور برسانید)
وضعیت استاتور را بررسی کنید آیا هیچکدام از کویل ها زمین و یا اتصال کوتاه نشده اند ؟ (کویلها را تعمیر و یا تعویض بفرمایید)
بلبرینگ های الکتروموتور خیلی داغ و یا با صدای زیاد کار میکنند
یکی دیگر از مشکلات داغ شدن و سروصدای بالای بیرینگ ها است . با بررسی چند موردی که در ادامه ذکر می کنیم میتوانید الکتروموتور خود را عیب یابی کنید.
ابتدا باید نحوه بارگذاری را بررسی کنید. آیا فشار جانبی اضافی یا بارگذاری انتهایی یا ارتعاش بیرینگها را دچار اضافه بار نموده؟
اگر پاسخ مثبت است پس نیاز است اضافه بار روی بیرینگ به هر صورتی که شده برطرف شود یا موتور بزرگتری نصب گردد.
مرحله بعد این سوال را مطرح میکنیم که آیا بلبرینگ روی یک سطح شیبدار و یا مایل قرار دارد و باعث ایجاد نیرو در انتها شده است؟ برای رفع این مورد میتوان از موتور با بیرینگهای غلتشی استفاده کنید.
بررسی شفت نامیزان یا خمیده
مورد بعدی بررسی شفت نامیزان یا خمیده که باعث ایجاد نیروی اضافی روی بیرینگها شده است. (چاره امر تعویض شفت یا برطرف کردن نامیزانی است)
آیا در پوشهای لق یا آسیب دیده در انتها باعث بارگذاری بیش از حد روی شفت شده است.
با تعوض یا محکم کردن درپوش ها میتوان این مورد را بطرف نمود.
بررسی کنید روانسازی بیرینگ های خشک شده و توجه به روانساز که الوده و کثیف نشده باشد . یا از روانساز با گرید اشتباه استفاده نشده باشد.
اگر تا به این مرحله مشکل داغ شدن بیرینگ ها و سر و صدای آنها حل نشد درپوش های انتهایی را بردارید و بررسی کنید. آیا بیرینگها نامیزان سوار شده یا ساییده و آسیب دیده اند؟ اگر پاسخ مثبت است آنها را تعویض نمایید.
درنهایت این امکان وجود دارد که بلبرینگ ها آسیب دیده باشند.
اگر مشکل حل نمیشود و هنوز با صدای زیاد کار میکند، بلبرینگ ها را تعویض نمایید.
